Atasözleri Sözlüğü
Kategori içerisinde 71 kelime var.
Y
Yabancı koyun kenara yatar :
Yabancı kuşun başı kanadı altında olur: Bir topluluğa yeni katılan kimseyi çevresi hemen aralarına almaz, o yüzden bir süre yabancılık çeker, onlardan uzak durur.
Yabancı koyun kenarda yatar :
Toplumdaki kişiler kısa zamanda büyük yakınlık göstermedikleri için yeni gelenler yabancılık çekerler.
Yağ yiyen köpek tüyünden belli olur :
Hiçbir sebep yokken yaşama düzeyi birden değişen, yükselen kişinin çaldığı ve rüşvet aldığı bellidir.
Yağına kıymayan çöreğini yoz (kuru) yer:
Bir iş için gerektiği kadar fedakârlıkta bulunmayan kişi sonucun kusurlarını hoş görmelidir.
Yağmur yağsa kış olur, kişi halin bilse hoş olur :
İnsanların etraflarına karşı davranışları, kendi sosyal durumları ile orantılı olmalıdır.
Yağmur yağsın da varsın kerpiççi ağlasın:
Yağmurdan yararlanacakların sayısı zarar göreceklerden daha fazladır, yeter ki yağmur yağsın.
Yakın (hayırlı) dost (komşu) uzak (hayırsız) hısımdan (akrabadan) yeğdir (iyidir):
İlgi ve iyiliklerini görmekte olduğumuz komşu ve dostlarımız, hiçbir ilgisini görmediğimiz akrabalarımızdan bize daha yakındır.
Yalancı kim? İşittiğini söyleyen :
İnsanlar her duyduklarını, doğrulamadan başkalarına söylememelidirler.
Yalancının evi yanmış, kimse inanmamış:
Yalan söylemeyi huy edinen kimsenin sözlerine, gerçeği söylediği zaman bile inanılmaz.
Yalnız öküz çifte (boyunduruğa) koşulmaz:
İki kişi ile yapılması gereken bir işi tek kişi ile yapmaya kalkışmak yanlıştır.
Yalnız taş, duvar olmaz:
Nasıl bir tek taş ile duvar örülmezse insan da tek başına önemli bir işi başaramaz, başkalarıyla ilişki kurmak, işbirliği yapmak zorundadır.
Yanlış da bir nakış:
Düzgün işler arasında yapılan bir yanlış, bazen tekdüzeliği giderir ve o işe süs, renk katar.
Yanmış harmanın öşrü alınmaz:
Önce verimli iken kazaya uğramış olan şeyden, artık gelir, verim beklenmez.
Yâr (dost) beni ansın bir koz ile, o da çürük çıksın:
Bir dostun verdiği armağan küçük ve değersiz olsa bile verilen kişinin hatırlandığını göstermesi bakımından çok değerlidir.
Yar, yakıldığı gün tozar:
Bir felaket meydana geldiği anda büyük bir tepki ve panik yaratır, daha sonra durumun eski ağırlığı kalmaz.
Yarım hekim candan eder, yarım hoca dinden eder:
Bir iş, uzmanına değil de o işten anlamayana yaptırılırsa istenilen değil, ters bir sonuç elde edilir.
Yarınki kazdan bugünkü tavuk (yumurta) yeğdir:
Sağlanmış bir kazanç beklenen, umulan daha büyük bir kazanca feda edilemez.
Yaş kesen baş keser:
Çeşit çeşit yararları olan ağacı sadece odun sağlamak için kesen insan canına kıymış gibi büyük bir suç işlemiş olur.
Yaşı at pazarında sorarlar:
Akıllı olmanın yaşla ilgisi yoktur, bazı küçükler büyüklerden daha akıllı olabilir.
Yaşın arasında (yanında) kuru da yanar:
Beğenilmeyen tutumlarından dolayı cezalandırılan kişiler yanında suçsuzlar da suçlular gibi hırpalanırlar.
Yatanın yürüyene borcu var:
1. Çalışmayanın sürekli olarak çalışana borcu vardır. 2. Çalışmayarak bir şeyden yararlanan kişi, bu kolaylığı, çalışıp o şeyi meydana getirene borçludur.
Yavaş atın tekmesi yavuz olur:
Yumuşak huylu kimseler öfkelendiklerinde aşırı davranışlarda bulunurlar.
Yavaş tükürüğün sakala zararı var:
Sert davranmak gereken durumlarda gevşek davranan kişi bu tutumunun zararını görür.
Yavuz hırsız ev sahibini bastırır:
Biri, suçunu zarar verdiği kimseye yüklediğinde söylenen bir söz.
Yaz yalan, kış gerçek:
Yazın yaşama koşulları kolay kışın zordur, tıpkı bunun gibi bazı olaylar önem vermeye değmez ama bazı olaylar çok dikkatli ve özenli olmamızı gerektirir.
Yazın başı pişenin, kışın aşı pişer:
1. Yazın güneş altında çalışan, ailesinin kışlık ihtiyacını kazanır. 2. gençliğinde çok çalışıp varlık edinen hastalığında veya ihtiyarlığında rahat eder.
Yazın gölge hoş, kışın çuval boş:
1. Yazın keyifli yerlerde tembel tembel oturan kışın yiyecek bulamaz. 2. Gençliğinde kazanç peşinde koşmayıp zevke dalan hastalığında veya ihtiyarlığında perişan olur.
Yel kayadan ne koparır (alır, anlar, aparır):
Sağlam karakterli kişiler, sağlam temele dayanan işler önemsiz etkilerle sarsılmaz.
Yemeyenin malını yerler:
Pintinin yemeye kıyamayarak biriktirdiği malı, sağlığında gücünün yetmediği kişiler, öldükten sonra da mirasçıları bol bol yerler.
Yeni dosttan vefa gelmez:
Aralarında ufak tefek dargınlıklar olsa bile eski dostlar birbirlerine düşman olmazlar, yeni kazanılan dostlarla arada henüz sıkı bir bağ oluşmadığı için bu durum söz konusu değildir.
Yenice eleğim, seni nerelere asayım?
Kişi, elde ettiği yeni ve güzel bir şeyi örselememek için büyük özen gösterir.
Yenik pehlivan güreşten bıkmaz:
Başarılı olmak için yaptığın işi iyi bilmek yetmez hırslı olmak da gerekir.
Yerdiğin oğlan yer tutar:
Bugün beğenmediğiniz, kendisinde yetenek bulmadığınız çocuğun zamanla bilgisi, görgüsü artar, toplumda önemli bir yeri olur.
Yerini bilmeyen, yılda bir kat urba eskitir:
Hangi alanda çalışabileceğini önceden iyi kestirememiş olan kişi sık sık yer ve iş değiştirme yüzünden hayli zarar görür.
Yiğidim yiğit olsun da yerim çalı dibi olsun:
Kadının kocasının fakir olması önemli değildir, yeter ki aile sorumluluklarını yerine getirsin.
Yiğit bin yaşar, fırsat bir düşer:
Kişiye ömrü boyunca ancak bir kez çok önemli bir iş yapma fırsatı geçer, bu fırsatı kaçırmamalıdır.
Yiğit meydanda belli olur:
Sözle atıp tutmak kolaydır, asıl marifet, işbaşında kendini göstermektir.
Yılana yumuşak diye el sunma:
Kişi, yumuşak huylu görünen herkese aldanmamalı, daima tehlikeli bir durumla karşılaşabileceğini düşünmelidir.
Yılanın başı küçükken ezilir:
Büyüyeceği belli olan her tehlike daha en başta önlenmeli, düşman güçlenip büyük zarar verecek duruma gelmeden tedbir alınmalıdır.
Yoksul, ata binse selam almaz:
Yoksul kimse geçici olarak bile iyi bir duruma gelse herkese yüksekten bakar, kimseye selam bile vermez olur.
Yol bilen kervana katılmaz:
Bir işi kendi başına yapabilecek olan başkalarının yardımına gerek duymaz.
Yolundan giden yorulmaz :
Yapacağı işin tekniğini iyi bilen, uygulamasında deneyim sahibi olan kimse yapacağını önceden tespit eder, sonra uygular. Sonuca sıkıntısız ulaşır. Bunları bilmeyenler ve uygulamayanlar deneme yanılma yöntemi ile hem çok para, hem çok zaman kaybederler. Hem de meydana çıkan iş arzu edilen düzeye erişmez.
Yük altında ancak eşek kalır :
İnsanlık sıfatı olan kimse kendisine yapılan iyiliğin altında kalmaz. Bir zaman bulur, karşılığını verir.
Yumurtlayan tavuk bağırgan olur:
Çalışkan ve verimli kişi kendini göstermek ve yaptığı yararlı işi herkese duyurmak için sesini yükseltir.