Deyim ve Atasözleri Okumaları Materyalleri

En az iki sözcükten oluşan, genellikle gerçek anlamından uzaklaşarak mecaz anlam kazanmış, kalıplaşmış söz gruplarına
deyim denir.
Deyimlerin Özellikleri

Deyimler kalıplaşmış sözcüklerdir.
Deyimlerde kullanılan sözcüklerin yerine eş anlamlıları getirilemez.
Sözcüklerin yerleri değiştirilemez.
Bu şekilde bir kullanım anlatım bozukluğuna yol açar.
Sürahiden boşanırcasına yağmak (Yanlış)
Bardaktan boşanırcasına yağmak (Doğru)
Deyimler şahsa ve zamana göre çekimlenebilir.
Ödevimi yapınca öğretmenin gözüne girdim. (Ben)
Ödevimizi yapınca öğretmenin gözüne girdik. (Biz)
Deyimler genellikle mecaz anlamlıdır.
“Kök söktürmek” deyimi “bir bitkinin kökünü çıkarttırmak” değil, “güçlük çıkarmak, uğraştırmak” anlamındadır.
Bazı deyimlerin gerçek anlamları da vardır.
Sır saklamak: Sırrı açıklamamak
El sürmemek: Değmemek, dokunmamak
Deyimler bir kavramı ya da bir durumu anlatmak için kullanılır. Ders verme amacı taşımaz.
“Burun kıvırmak” deyimi, beğenmeyip küçümsemek anlamını içermektedir. Herhangi bir ders verme amacı
taşımamaktadır.
Deyimler sözcük grubu ya da cümle şeklinde bulunabilir.
Ağzı kulaklarına varmak (sözcük grubu)
İğne atsan yere düşmez (cümle)
Deyimler anlatımı zenginleştirir, ilgi çekici hâle getirir. Günlük konuşmalarda sıkça kullanılmalıdır.

Uzun deneyim ve gözlemlere dayanarak söylenmiş, öğüt ve bilgi verici kalıplaşmış söz gruplarına atasözü denir.
Atasözlerinin Özellikleri

Atasözleri kalıplaşmış söz gruplarıdır. Sözcüklerin yerine başka bir sözcük getirilemez, yerleri değiştirilemez.
Derdini söylemeyen derman bulamaz.
Derman yerine çare kullanılamaz.
Toplumsal yaşantılardan ortaya çıkmıştır ve öğüt verirler.
Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır.
Öfke ile kalkan zararla oturur.
Atasözleri çoğunlukla mecaz anlamlıdır.
Ayağını yorganına göre uzat.
Bu atasözünde tutumlu olup kazancımız kadar harcama yapmamız gerektiği öğütleniyor.
Bazı atasözleri gerçek anlamlıdır.
Bu günün işini yarına bırakma.
Dostla ye, iç; alışveriş yapma.
Bazı atasözleri hem mecaz hem gerçek anlamlı olabilir.
Rüzgâr esmeden yaprak kımıldamaz.
Armut dibine düşer.
Atasözleri kısa ve özlüdür yani az sözcükle birçok düşünceyi anlatmak için söylenmiştir bunun için açıklamaları uzun sürer.
Minareyi çalan kılıfını hazırlar.
Bir işi yapmaya başlayan kişi önceden bu olayı neden yaptığının sebeplerini hazırlar ve söyler.
Atasözlerinin söyleyeni belli değildir, halka mâl olmuştur.