Türkçe Ailesi

  1. Anasayfa
  2. 1940 Sonrası Şairler

1940 Sonrası Şairler

Türkçe Ailesi Türkçe Ailesi -
911 0
  • ORHAN VELİ KANIK (1914 – 1950)
  • Türk şiirinde iki arkadaşıyla birlikte büyük bir atılım yap-mış, yeni bir anlayışın öncüsü olmuştur.
  • 1914’te arkadaşlarıyla birlikte yayımladıkları Garip adlı şiir kitabı ve yazdığı önsöz, Türk şiirinde günden güne donmuş olan eski değerleri yıkmış, şiire başka bir açıdan bakılmasını sağlamıştır.
  • La Fontaine’den fabl çevirileri yapmıştır.

Şiire getirdiği ilkeler:

  • Ölçüye baş kaldırıp serbest yazmak,
  • Kafiyeyi şiir için gerekli görmekten vazgeçmek,
  • Şairane duyuları, parlak görüntüleri şiirden silmek,
  • Şiiri hayal gücünün kapalı duvarlarından kurtarıp gerçek hayata çıkarmak, yapmacıksız tabii bir söylentiyle, günlük yaşayış içinde halktan insanları yakalamak,
  • Her çeşit kelimeyi konuyu şiire sokmak, halk deyişlerin-den yararlanmak ve toplumla ilgili yergiye yer vermektir.
    Eserleri:
    Şiir: Garip, Vazgeçemediğim, Destan Gibi, Yenisi, Karşı
    Çocuk Şiirleri: Nasreddin Hoca Hikâyeleri, La Fontaine’den Masallar (çeviri)
    Nesirleri: Sanat ve Edebiyatımız, Bindiğimiz Dal

    OKTAY RİFAT HOROZCU (1914 – 1988)
  • Garip akımının temsilcilerindendir.
  • Başlangıçta, yeni bir hava içinde, güçlü aşk şiirleri; top-lumcu sanat ilkesinden hareketle halk deyimi ve söyleyiş-lerinden masal ve tekerlemelerden faydalanarak başarılı taşlamalar; sosyal şiirler yazdı.
  • “Perçemli Sokak” adlı kitabıyla birlikte şiir anlayışında büyük değişiklik olmuş II. Yeni şiirine kaymıştır.
    Eserleri:
    Şiir: Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üzerine Şiirler, Güzel-leme, Karga İle Tilki, Aşk Merdiveni, Denize Doğru Konuşma

    MELİH CEVDET ANDAY (1915 – 2002)
  • Garip akımının temsilcilerindendir.
  • Şiirlerinde toplumsal gerçekliği inceler.
  • Daha sonra ilk şiirlerindeki romantizmden sıyrılarak duy-gulardan çok aklın egemenliğine, güzel günlerin özlemine bırakır.
  • Söz oyunlarında arınmış yalın bir dil vardır. Düz yazıla-rında ise yoğun bir düşünce, şiirsel, esprili, özlü bir dil vardır.
  • Fıkra, makale, gezi, roman, tiyatro ve şiir yazmıştır. Çevi-rileri de vardır.
    Eserleri:
    Şiir: Garip, Rahatı Kaçan Ağaç, Telgrafname, Yanyana.

    GARİP DIŞINDA YENİLİĞİ SÜRDÜREN ŞİİR

    FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA (1914 – 2008)
  • Cumhuriyet döneminin önemli şairlerinden olan Fazıl Hüsnü, öğrenimini Anadolu’nun değişik yerlerinde sür-dürmüş, subaylık yaptığı yıllarda ise Anadolu’yu daha iyi tanıma fırsatı bulmuştur. Sanatçı, iç ve dış gerçeklere bakarak, bilinçaltına yönelerek şiire yeni ürperişler getirir.
  • Şiirleri devamlı gelişme gösterir. Kurallı biçimlerden serbest biçimlere, anlamlı özlerden en yalın anlamlara varan şiir türlerini dener. Her şiirinde bir “yeni”yi dener gibidir. Genellikle epik – dramatik, lirik-didaktik ve toplumsal gerçekçi anlayıştadır. Şiir dili en son türetilen Türkçe sözcüklerle doludur.
    Eserleri:
    Şiir: Havaya Çizilen Dünya, Çocuk ve Allah, Çakırın Destanı, Üç Şehitler Destanı, Türk Olmak, Yedi Memetler.
    Düzyazı: İstiklal Savaşı – Samsun’dan Ankara’ya, İstiklal Savaşı – İnönüler, Sivaslı Karınca, İstanbul – Fetih Destanı, Anıtkabir, Asu, Delice Böcek, Batı Acısı, Çanakkale Destanı, Kubilay Destanı, 19 Mayıs Destanı, Hiroşima

    BEHÇET NECATİGİL (1916 – 1979)
  • İlk şiirleri Varlık dergisinde çıkan öğretmen şair Behçet Necatigil, Cumhuriyet döneminin kendine özgü bir çizgisi olan şairlerindendir. Rahat, gösterişe kaçmayan, sembollere dayalı, şiir geleneklerini gözeten bir anlayıştadır, önce Garipçi çizgide yürüyen Necatigil, sonra onlardan ayrılmıştır.
  • Şiirlerinde kendi evinden başlayarak öteki evleri, sokağı, çevreyi, giderek dış dünyayı ve toplumu sorunlarıyla anlatmıştır.
  • Hem hece ölçüsüyle hem de serbest ölçüyle yazmıştır. İlk şiirleri anlamca açık, sonrakiler kapalıdır.
  • Şiir dışında inceleme, çeviri, radyo oyunu alanlarında da eserleri vardır.
    Eserleri:
    Şiir: Kapalı Çarşı, Evler, Arada, İki Basma Yürümek, Çevre, Eski Toprak, Divançe.
    İnceleme: Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, Edebiyatımızda Yazarlar Sözlüğü.

    CAHİT KÜLEBİ (1917 – 1997)
  • Öğretmenlik yaptığı yıllarda Anadolu’yu tanıyan Cahit Külebi, memleketçi şiirimize yeni bir ses getirmiştir,
  • Şiirlerinde derin bir Anadolu sevgisi vardır; İyimser, açık ve gerçekçi bir bakışla Anadolu’ya eğilmiştir. Şiirlerinde temiz bir Türkçe, Karacaoğlan’ı andıran bir içtenlik görülür.
  • Hayale pek yer vermez, gerçekçi bir anlayışla yazmıştır. Onu “gerçekçi – romantik” bir şair olarak niteleyebiliriz.
    Eserleri:
    Şiir: Adamın Biri, Rüzgâr, Atatürk Kurtuluş Savaşı’nda, Yeşeren Otlar.

    SABAHATTİN KUDRET AKSAL (1920 – 1993)
  • Şiir ve öyküleriyle tanınır. Biçimi oldukça önemser.
  • Garipçilerden etkilendiği ilk şiirlerinden sonra, insanın evrendeki yerini, değerini aramaya çabaladığı felsefi düşünceleri içinde barındıran bir şiire yönelmiştir.
    Eserleri:
    Şiir: Şarkılı Kahve, Gün Işığı, Duru Gök, Eşik
    Öykü: Gazoz Ağacı

    CAHİT ZARİFOĞLU (1940 – 1987)
  • İlk şiirlerinde ikinci yeni akımının etkileri görülür. Madde-ruh çatışması, “Batı diktasına karşı Doğu protestosu” temalarını işledi.
  • İlk şiir kitabı “İşaret Çocukları” 1967′de yayınlandı. Şiirlerinde dinsel inançları çerçevesinde ele aldığı Anadolu in-sanlarının acı, umut ve sevgilerini yansıttı.
  • Son şiirlerinde ise İslamcı düşüncedeki insan sevgisi, toplumsal mutluluk anlayışını işledi. Yer yer gerçeküstü ögeler ve eski şiir kalıplarını uyguladı.
    Eserleri:
    Şiir: İşaret Çocukları, Yedi Güzel Adam, Menziller, Korku ve Yakarış
    Hikâye: İnsanlar
    Çocuk Hikâyeleri: Serçekuş, Katıraslan, Ağaçkakanlar, Yürek Dede ile Padişah, Küçük Şehzade, Motorlu Kuş
    Çocuk Şiirleri: Gülücük, Ağaçokul (Çocuklara Afganistan Şiirleri)
    Roman: Savaş Ritimleri, Ana
    Günlük: Yaşamak
    Deneme: Bir Değirmendir Bu Dünya, Zengin Hayaller Peşin-de
    Tiyatro: Sütçü İmam

    ERDEM BAYAZIT (1939 – 2008)
  • Tok, kavgacı, destana yatkın bir üslûpta söylenmiş olan şiirlerinde ayrıca ince duyarlılıklar işlenmiştir. İslâmî ton bir “leit-motif (sıkça işlenen tema)” halinde bütün şiirlerine yayılmıştır.
  • Şiirleri Açı (K. Maraş), Çıkış (Ankara), Yeni İstiklâl, Büyük Doğu, Diriliş, Edebiyat, Mavera ve Yedi İklim dergilerinde yayınlanmıştır.
    Eserleri:
    Şiir: Sebeb Ey, Risaleler, Şiirler
    Gezi: İpek Yolundan Afganistan’a: 1981′de İran, Pakistan, Afganistan ve Hindistan’ı içeren iki aylık gezi ile ilgili izlenim-lerini kitaplaştırdı.

    HİLMİ YAVUZ (1936 – …)
  • Başlangıçta daha çok İkinci Yeni akımının etkisinde imgeci şiirler yazdı. Sonraki yıllarda gelenekçilikle çağdaş bir bakışı kaynaştıran, biçim ve özün dengelendiği bir düzey sergiledi.
  • İslam mistisizmi, özellikle de tasavvuftan yararlanarak kendine özgü bir sözcük dağarcığı geliştirdi.
    Eserleri:
    Şiir: Bakış Kuşu, Bedreddin Üzerine Şiirler, Doğu Şiirleri, Yaz Şiirleri, Gizemli Şiirler, Zaman Şiirleri, Söylen Şiirleri, Ayna Şiirleri, Hüzün ki En Çok Yakışandır Bize, Gülün Ustası Yoktur, Erguvan Şiirler, Çöl Şiirleri, Akşam Şiirleri, Yolculuk Şiirleri, Hurufi Şiirler, Büyü’sün Yaz.


    MAVİCİLER:

    ATTİLA İLHAN (1925 – 2005)
  • Günümüz şairlerinden olan Attila İlhan yüksek öğrenimini yarıda bırakmış, bir süre gazetecilik yapmış, yazarlıkta karar kılmıştır. Adını 1946 CHP şiir yarışmasında ikinci olan “Cebbaroğlu Mehemmed” duyurmuştur. Şiir, roman, eleştiri alanında eserler vermiştir.
  • Şiirlerinde romantik bir duyarlıkla toplumsal gerçekçilik açısından çağımıza, yaşadığımız günlere bakar. İnançla-rında ayak direyen, sert çıkışlar yapan, gerçeklerden çok anılara sığınan bir karakter yapısı vardır. “Serüven tutku-nu” bir şair olan Attila İlhan en çok aşk, intihar, içki, ölüm, kavga, kahramanlık… temalarını işler.
  • 1952′de çıkan Mavi dergisiyle birlikte Türk şiirinde yeni bir eğilim ortaya çıktı. Attilâ İlhan, yazılarıyla bu eğilimi metot hareketine dönüştürmeye çalıştı. Mavi, hürriyet ve barışı temsil eden bir renktir. En büyük tepkisi de Garipçiler’edir.
  • Şiirlerinde Divan şiirinin biçim özelliklerinden, imgelerinden de yararlanır. Canlı konuşma diline, argoya, halk deyimlerine geniş ölçüde yer vermiştir.
    Eserleri:
    Şiir: Duvar, Sisler Bulvarı, Yağmur Kaçağı, Ben Sana Mecburum, Bela Çiçeği, Yasak Sevişmek, Elde Var Hüzün.
    Roman: Sokaktaki Adam, Zenciler Birbirine Benzemez, Kurtlar Sofrası, Bıçağın Ucu, Sırtlan Payı, Fena Halde Leman, Dersaadet’te Sabah Ezanları.

İKİNCİ YENİCİLER

CEMAL SÜREYA (1931 – 1990)

  • Kendine özgü söyleyiş biçimi ve şaşırtıcı buluşlarıyla, zengin birikimi ile duyarlı, çarpıcı, yoğun, diri imgeleriyle İkinci Yeni şiirinin en başarılı örneklerini vermiştir.
    Eserleri:
    Şiir: Üvercinka, Göçebe, Sevda Sözleri

TURGUT UYAR (1927 – 1985)

  • Kaynak dergisinin bir şiir yarışmasında Arz-ı Hal şiiri ikincilik kazanınca Nurullah Ataç’ın güvendiği şairler ara-sına girdi.
  • İkinci Yeni Şiir akımının önde gelen şairlerindendir.
    Eserleri:
    Şiir: Arz-ı Hal, Türkiyem, Dünyanın En Güzel Arabistanı

SEZAİ KARAKOÇ (1933 – …)

  • Şiir üslubu bakımından, az çok İkinci Yeni’ye yakın sayılsa da, şiirinde işlediği temalar, inandığı değerler bakı-mından şiirimizde yeni ve değişik bir sestir.
  • “Mona Rosa” şiiriyle sevilmiştir.
    Eserleri:
    Şiir: Körfez, Şahdamar, Ateş Dansı, Mona Rosa

EDİP CANSEVER (1928 – 1986)

  • İkinci Yeni akımının özgün örneklerini verdi.
  • Şirinde zamanla sevinç yerini bunalıma, toplumsal den-gesizlikleri eleştirme kaygısı yerini yıkıcı bir umutsuzluğa bıraktı. “Dize işlevini yitirdi” gerekçesiyle yeni arayışlara yöneldi.
  • İkinci Yeni içindeki bazı şairler gibi anlamsızlığı savun-madı. Kapalı, anlaşılması güç, yine de anlamdan ayrılmayan bir şiire yöneldi. Çok farklı imgeler kullanırken bile düşünce öğesini göz ardı etmedi.
    Eserleri:
    Şiir: İkindi Üstü, Yerçekimli Karanfil, Tragedyalar

ECE AYHAN (1931 – 2002)

  • Kendine özgü çağrışımlar ve göndermelerle örülü şiirle-riyle hem Türk şiirinde hem de İkinci Yeni’nin içinde farklı bir kanal açtı. Şiirinin kilit noktası dildir.
    Eserleri:
    Şiir: Ortadokslular, Sivil Şiirler, Son Şiirler

İLHAN BERK (1918 – 2008)

  • Doğu şiirinin klasik kalıplarını denedi, beyit ve türkü biçimlerinden yararlandı.
  • Araştırmacı kişiliği, özgün duyarlılıkları ve buluşlarıyla 20. Yüzyıl Türk şiirinin en önemli isimleri arasındadır.
    Eserleri:
    Şiir: İstanbul, Günaydın Yeryüzü, Pera

ÜLKÜ TAMER (1937 – …)

  • İlk şiir kitabı “Soğuk Otların Altında” ile başlayarak İkinci Yeni duyarlılığını yansıtan soyutlamalara yönelik, yoğun ve özgün bir imge anlayışı geliştirdi.
  • Yalın bir dil kullandığı şiirlerinde giderek toplumsal kaygı-lar ve düşünce öğeleri ağırlık kazandı.
    Eserleri:
    Şiir: Gök Onları Yanıltmaz, Sıragöller, Seçme Şiirler


İKİNCİ YENİ SONRASI TOPLUMCU ŞİİR (1960 – 1980)

ATAOL BEHRAMOĞLU (1942 – …)

  • İsmet Özel’le “Halkın Dostları”, Nihat Behram’la “Militan” dergilerini çıkarmış ve bu dergilerin yöneticiliğini yapmış-tır.
  • İkinci Yeni etkisini taşıyan ilk dönem şiirlerinden sonra, 1970’li yıllarda işçi sınıfının, siyasal mücadele içerisinde bulunan insanların sıkıntılarını, duygularını ve umutlarını anlatmıştır.
  • “Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var” şiiriyle geniş kesimler tarafından sevilmiştir.
  • Şiirlerini günlük konuşma diliyle, yalın ve açık bir anlatımla yazmıştır.
    Eserleri:
    Şiir: Bir Ermeni General, Bir Gün Mutlaka, Yolculuk Özlem Cesaret ve Kavga Şiirleri, Kuşatmada, Mustafa Suphi Desta-nı, Dörtlükler, Ne Yağmur… Ne Şiirler…

İSMET ÖZEL (1944 – …)

  • İkinci Yeni esintisiyle başlayan şiir serüveninde, 1960 ve1970’li yıllarda, toplumcu şiirin unutulmaz şiirlerini yazmıştır.
  • Modern şiirin İkinci Yeni ile elde ettiği kazanımlara yeni bir açılım getirmiştir.
  • 1974’ten sonra İslami, mistik bir yöneliş içinde olmuştur.
    Eserleri:
    Şiir: Geceleyin Bir Koşu, Evet İsyan, Cinayetler Kitabı, Cellâdıma Gülümserken, Erbain.

SÜREYYA BERFE (1943 – …)

  • İlk şiirlerinde İkinci Yeni akımının izleri görülür.
  • 1966’dan sonra halk geleneğinden beslenen yeni bir şiir dili kurmanın olanaklarını aramış, toplumsal ve halkçı bir yönelim gösteren şiirler yazmıştır.
    Eserleri:
    Şiir: Gün Ola, Savrulan, Hayat ile Şiir, Ufkun Dışında, Ruhumun, Nabiga

1980 SONRASI ŞİİR

HAYDAR ERGÜLEN (1956 – …)

  • Üç Çiçek dergisini çıkarmış, Şiiratı dergisinde emeği geçmiştir.
  • Aşk, kardeşlik, yaşantılar, çocukluk gibi konuları çoğun-lukla imgeli ve mecazlı bir dille işlemiştir.
  • Alevi-Bektaşi şiir geleneğiyle birlikte Cemal Süreya ve Behçet Necatigil ile yakınlıklar kurmuştur.
    Eserleri:
    Şiir: Karşılığını Bulamamış Sorular, Sokak Prensesi, Kaba-reden Emekli Bir Kızkardeş, 40 Şiir Ve Bir.

HÜSEYİN ATLANSOY (1962 – …)

  • Mistik metafizikçi yönü ağır basan bir şairdir.
  • Metropol hayatını ve ilişkilerdeki hızlı değişimi, konuşma dilinin imkânlarından yararlanarak ironik bir biçimde işle-miştir.
    Eserleri:
    Şiir: İntihar İlacı, Balkon Çıkmazında Efendilik Tarihi, Şehir Konuşmaları, İlk Sözler, Su Burcu.

CUMHURİYET DÖNEMİNDE HALK ŞİİRİ

ÂŞIK VEYSEL ŞATIROĞLU (1894 – 1973)

  • Sivas’ın Şarkışla ilçesinde doğan şair, gözlerini küçük yaşlarda kaybetmiş ve öğrenim görememiştir.
  • Şiirlerinde vatan, toprak sevgisi ve aşkı işlemiştir.
  • Ahmet Kutsi Tecer tarafından keşfedilmiş, şiirlerini hece ölçüsüyle yazmıştır.
  • “Kara Toprak”, “Uzun İnce Bir Yoldayım” gibi şiirleriyle oldukça sevilmiştir.
    Eseri:
    Şiir: Dostlar Beni Hatırlasın

ABDURRAHİM KARAKOÇ (1932 – …)

  • Saz çalmamakla birlikte şiirlerini halk şiiri gelenekleri doğrultusunda yazmıştır.
  • Politik taşlamalarıyla tanınan şair, “Mihriban” adlı şiiriyle geniş kesimler tarafından sevilmiştir.
    Eserleri:
    Şiir: Hasan’a Mektuplar, Haber Bülteni, Kan Yazısı, Vur Emri, Beşinci Mevsim

ÂŞIK MAHSUNİ ŞERİF (1940 – 2002)

  • Halkın sıkıntılarını toplumcu bir bakış açısıyla anlatmış, güncel siyaseti konu alan politik şiirler ve taşlamalar yazmıştır.
  • Şiirlerini saz eşliğinde söylemiştir.
    Eserleri:
    Şiir: İşte Gidiyorum Çeşm-i Siyahım, Bu Mezarda Bir Garip Var, Dom Dom Kurşunu, Yuh Yuh, Bizden Geriler

ÂŞIK MURAT ÇOBANOĞLU (1940 – 2005)

  • Âşıklık geleneğinin bir parçası olan türkülü hikâyeler anlatma konusunda oldukça başarılıdır.
  • Kendi türkülerinin yanında usta malı türküleri de genç kuşaklara aktarmıştır.
    Eserleri:
    Şiir: Cumhuriyet Destanı, Öğretmen, Dertli Bülbül, Neyine Güvenemem Yalan Dünyanın, Yaradan

ÂŞIK ŞEREF TAŞLIOVA (1938 – …)
* Günümüz saz şiirinin önde gelen temsilcilerindendir.
* Şiirlerinde aşk, hasret, tabiat ve sosyal konuları işlemiştir.
Eserleri:
Şiir: Ben Bir Şeyda Bülbül, Güzel Görünür, Gönül Bahçesi

ÂŞIK FEYMANİ (1942 – …)

  • Şiirlerinde tasavvufi deyişlere yer veren şair, atışma ala-nında büyük başarı göstermiştir.
  • Çukurovalı âşıklar arasında büyük saygınlığı vardır.
    Eserleri:
    Şiir: Ahu Gözlüm, Barışmam, Anadolum, Mevlana, Elveda, Bugün Bayramdır