CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATININ GENEL
ÖZELLİKLERİ (1923–1940)
- Aruz ölçüsü bırakılmıştır. Serbest ölçü ve hece ölçüsü kullanılmıştır.
- Dilde sadeleşme hareketi başarıya ulaşmış ve İstanbul Türkçesi esas alınmaya başlanmıştır.
- Edebiyatımız İstanbul aydınlarının tekelinden kurtulmaya başlanmıştır. Anadolu’dan aydın yetişmeye
başlamıştır. - Romanda ve hikâyede halk gerçekleri tamamen yerleşmiştir.
- Uluslararası düzeyde sanatçı yetişmiştir.
- Tiyatro ve deneme alanında büyük gelişmeler gösterilmiştir.
- Bu dönemden itibaren farklı edebi topluluklar ortaya çıkmaya başlamıştır.
BEŞ HECECİLER
- Hecenin beş şairi adıyla da anılan bu sanatçılar milli edebiyat akımından etkilenmiş ve şiirlerinde hece
veznini kullanmışlardır. - Şiirde sade ve özentisiz olmayı ve süsten uzak olmayı tercih etmişlerdir.
- Beş hececiler şiire birinci dünya savaşı ve milli mücadele döneminde başlamışlardır.
- Beş hececiler ilk şiirlerinde aruz veznini kullanmışlar daha sonra heceye geçmişlerdir.
- Şiirde memleket sevgisi, yurdun güzellikleri, kahramanlıklar ve yiğitlik gibi temaları işlemişlerdir.
- Hece vezni ile serbest müstezat yazmayı da denediler.
- Mısra kümelerinde dörtlük esasına bağlı kalmadılar yeni yeni biçimler aradılar.
- Nesir cümlesini şiire aktardılar ve düzyazıdaki söz dizimini şiirlerde de görülmesi beş hececiler de çok
rastlanan bir özelliktir. - Beş hececiler şu sanatçılardan oluşmuştur:
Halit Fahri Ozansoy, Enis Behiç Koryürek,Yusuf Ziya Ortaç, Orhan Seyfi Orhon Faruk Nafiz Çamlıbel,
(Kısaca HEYOF diye ezberleyebilirsiniz)
YEDİ MEŞALECİLER
- 1928’de kurulmuştur.
- Heceyi geliştirmek amacıyla ortaya çıkmıştır.
- “Canlılık, samimiyet ve daima yenilik” sloganıyla hareket etmişlerdir.
- Varlaine, Mallerma gibi Fransız şairleri örnek almışlardır.
- Anadolu’yu yurtseverlik anlayışıyla anlatmayı düşünmüşlerdir; ancak pek başarılı olamamışlardır.
- Bunlar: Sabri Esat Siyavuşgil, Ziya Osman Saba, Yaşar Nabi Nayır, Muammer Lütfi, Vasfi
Mahir Kocatürk, Cevdet Kudret, Kenan Hulusi Koray.
GARİPÇİLER ( I. YENİCİLER )
- Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının belki de bütün Türk edebiyatının en farklı gurubu olarak
edebiyat tarihinde yer almışlardır. - 1940 yılına kadar gelen bütün şiir anlayışına karşı çıkan Orhan Veli, Oktay Rıfat Horozcu, Melih
Cevdet Anday ortaklaşa “Garip” dergisini çıkarıp bu akımı başlatmışlardır. - Şiirde ölçü ve kafiye gereksizdir.
- Şiir fikirleri aşılamak işin kullanılmamalı.
- Şiirde anlam düz verilmeli.
- Her konu şiire girebilmeli
- Her insan şiirin konusu olabilmeli.
- Şiirde söz ustalığı, laf cambazlığına gerek yoktur.
- Şiirde önemli olan bütün güzelliğidir.
MAVİCİLER
- Atilla İlhan’ın 1955–1956 yıllarında çıkardığı derginin adı olan “MAVİ” nin etrafında toplanan
Orhan Duru, Ferit Edgü gibi sanatçıları oluşturduğu guruptur. - Garip akımına tepki olarak çıkmıştır.
- Şiirin basit olamayacağını zengin benzetmeli, içli, derin olması gerektiğini savunmuşlardır
İKİNCİ YENİCİLER
- 1950’lerde “Garip” akımına tepki olarak çıkmıştır.
- Şiirin düşürüldüğü basitliğe son vermek amacıyla ortaya çıkmıştır.
- Cemal Süreyya, İlhan Berk, Edip Cansever, Turgut Uyar, Ece Ayhan, Ülkü Tamer,Sezai
KARAKOÇ bu akımın öncüleridir. - Sözcüklerin anlamı değil söylenişi önemlidir.
- Her şey insanla başlar insanla biter.
- Şiirin kendine göre bir dili olmalı.
- Şiir diğer edebi türlerden kesin çizgilerle ayrılmalı.
- Önemli olan kelimelerin anlamları değil, şairin ona yüklediği anlamlardır.
CUMHURİYET DÖNEMİNİN ÖNEMLİ SANATÇILARI